Στοιχεία για το χωριό

Το Φιλότι βρίσκεται στο κέντρο του νησιού και σε υψόμετρο 400 περίπου μέτρων.
Είναι κτισμένο αμφιθεατρικά πάνω σε δύο λόφους – Κλέφαρο (αριστερά) και Ραχίδι (δεξιά) – όπως το αντικρύζουμε ερχόμενοι από τη Χώρα. Οι λόφοι αυτοί βρίσκονται στους πρόποδες του Ζα («Ζευς») ψηλότερου (1.004 μέτρα) βουνού των Κυκλάδων, που έχει πάρει το όνομά του από τον Πατέρα των Θεών του ελληνικού δωδεκάθεου.

Στη μέση – ανάμεσα στους δύο λόφους – δεσπόζουν ο ενοριακός ναός «της Παναγίας της Φιλοτίτισσας», που γιορτάζει το 15αύγουστο, και ο «Πύργος των (του) Μπαρότσι».

Το Φιλότι περιβάλλεται από το πράσινο των καλλιεργούμενων αμπελιών, των ελαιόδενδρων και άλλων οπωροφόρων, αλλά και των αυτοφυών δρυών, πυρνιών, σπάρτων κτλ.

Πριν από την τελευταία (1956) μεγάλη έκρηξη του ηφαίστειου της Σαντορίνης στο Φιλότι υπήρχαν πολλές πηγές και πηγάδια, με ποσότητες νερού ικανές να ποτίζουν αρκετές εκτάσεις καλλιεργούμενες με κηπευτικά, όμως εξαιτίας του σεισμού τα νερά αυτά χάθηκαν ακολουθώντας άλλες υπόγειες διαδρομές.

Το Φιλότι, με 1.500 μόνιμους κατοίκους, είναι το μεγαλύτερο χωριό των Κυκλάδων.
Ο αριθμός αυτός μεγαλώνει τους καλοκαιρινούς μήνες σε 2.000 – με αποκορύφωμα τον Αύγουστο που φτάνει και στους 3.000 – όταν έρχονται οι απανταχού Φιλοτίτες, κυρίως από Αθήνα, Καναδά και Αμερική.

Το Φιλότι ενισχύθηκε πληθυσμιακά ήδη από τον 7ο αιώνα μ.Χ., λόγω της εγκατάλειψης των παράλιων οικισμών για τον φόβο των πειρατών.
Για την προέλευση της ονομασίας «Φιλότι» υπάρχουν αρκετές εκδοχές, όμως καμία δεν έχει τεκμηριωθεί.